Alles wat u wilt weten over COPD

COPD is een afkorting

COPD staat voor “Chronic Obstructive Pulmonary Disease,” wat in het Nederlands wordt vertaald als “Chronische Obstructieve Longziekte.” Het is een progressieve longaandoening die de ademhaling belemmert. Over het algemeen wordt het gekenmerkt door symptomen als kortademigheid, hoesten en een overmatige productie van slijm. COPD is een verzamelnaam voor twee aandoeningen: chronische bronchitis en longemfyseem.

Oorzaak

De belangrijkste oorzaak van COPD is langdurige blootstelling aan irriterende stoffen zoals tabaksrook, luchtvervuiling, chemicaliën en stof. Deze factoren beschadigen de longen en luchtwegen, wat leidt tot ontsteking en vernauwing van de luchtwegen. Dit resulteert in moeilijkheden bij het ademen, vooral tijdens fysieke inspanning.

Chronische ziekte

COPD is een chronische aandoening, wat betekent dat het geleidelijk erger kan worden in de loop van de tijd. Hoewel er geen genezing is voor COPD, zijn er behandelingen beschikbaar om de symptomen te verlichten. Deze behandelingen kunnen ook de progressie van de ziekte vertragen en de kwaliteit van leven verbeteren.

De behandelingen omvatten vaak het gebruik van luchtwegverwijders, ontstekingsremmende medicijnen, zuurstoftherapie en in sommige gevallen longrevalidatie. Het is echter belangrijk op te merken dat het stoppen met roken, indien van toepassing, de voortgang van COPD kan vertragen en de symptomen aanzienlijk kan verbeteren.

De term “astmatische bronchitis” kan worden gebruikt om te beschrijven wanneer iemand zowel astma-achtige symptomen als bronchitissymptomen ervaart. Dit kan een complexe situatie zijn omdat de behandeling kan variëren afhankelijk van de overheersende symptomen en de onderliggende oorzaken.

Astmatische bronchitis kan zich manifesteren met:

Astma-achtige symptomen:
Denk aan piepende ademhaling, kortademigheid, een benauwd gevoel op de borst en hoesten, vooral ’s nachts of vroeg in de ochtend. Deze symptomen worden vaak getriggerd door allergenen, luchtweginfecties of andere prikkels.

Bronchitissymptomen:
Denk dan aan een aanhoudende hoest en overmatige slijmproductie. Chronische bronchitis, een vorm van COPD, wordt gekenmerkt door deze symptomen gedurende minimaal drie opeenvolgende maanden in twee opeenvolgende jaren.

Een longaanval, ook wel een COPD-exacerbatie genoemd, is een plotselinge verslechtering van de symptomen bij mensen met COPD. Het is een periode waarin de normale symptomen van COPD, zoals kortademigheid, hoesten en slijmproductie, aanzienlijk verergeren en moeilijker te beheersen zijn dan normaal. Longaanvallen kunnen variëren in ernst, van mild tot ernstig, en kunnen enkele dagen tot weken duren.

Tijdens een longaanval kunnen de volgende symptomen optreden:

Toename van kortademigheid

Je kunt nog moeilijker ademen dan normaal, zelfs in rust.

Toename van hoesten

Je hoest meer dan gewoonlijk en het hoesten kan harder en dieper zijn.

Toename van slijmproductie

Er is een verhoogde productie van slijm in de luchtwegen, wat kan leiden tot meer ophoesten.

Piepende ademhaling

Het geluid van piepende ademhaling kan versterkt worden.

Vermoeidheid

Je kunt je nog vermoeider voelen dan normaal, zelfs bij minimale inspanning.

Oorzaken

Longaanvallen kunnen veroorzaakt worden door verschillende factoren, waaronder luchtweginfecties (zoals verkoudheid of griep), blootstelling aan irriterende stoffen zoals tabaksrook of luchtvervuiling, en niet-naleving van medicatie of behandelingsaanbevelingen.

Hoe weet u of u COPD hebt?

De symptomen kunnen variëren. Dat is afhankelijk van de ernst van de aandoening, maar ook de specifieke vorm. Zoals chronische bronchitis, longemfyseem, of een combinatie van beide. Over het algemeen kunnen de volgende symptomen optreden:

Kortademigheid

Een gevoel van ademnood, vooral tijdens fysieke activiteiten. Dit kan geleidelijk erger worden naarmate de ziekte vordert.

Chronische hoest

Een aanhoudende hoest die langer dan drie maanden aanhoudt en meestal gepaard gaat met slijmproductie. Dit is kenmerkend voor chronische bronchitis.

Overmatige slijmproductie

Ophoesten van veel slijm uit de luchtwegen, vooral ’s ochtends.

Piepende ademhaling

Een fluitend of piepend geluid bij het ademen, dat vaak erger wordt tijdens inspanning of ’s nachts.

Vermoeidheid

Sneller moe voelen, zelfs bij lichte fysieke activiteit, als gevolg van de moeite die het kost om te ademen.

Beperkte inspanningstolerantie

Minder uithoudingsvermogen en moeite hebben met fysieke activiteiten die voorheen gemakkelijk waren.

Veranderingen in ademhaling

Een langzamere en diepere ademhaling om de ademnood te verlichten.

Cyanose

Een blauwe verkleuring van de lippen of vingernagels als gevolg van zuurstoftekort in het bloed.

Gewichtsverlies

Mensen met ernstige COPD kunnen gewicht verliezen, omdat ademhalen meer energie vereist en verminderde eetlust kan optreden.

Verergering van symptomen

Perioden van verergering van symptomen, bekend als COPD-exacerbaties, waarbij de symptomen plotseling ernstiger worden. Deze kunnen worden veroorzaakt door infecties of andere triggers.

Vroegtijdige diagnose belangrijk

In de vroege stadia van de ziekte kunnen de symptomen nog mild zijn en makkelijk over het hoofd worden gezien. Maar als u symptomen ervaart zoals kortademigheid, chronische hoest of andere ademhalingsproblemen, is het raadzaam om een arts te raadplegen voor een nauwkeurige diagnose en passende behandeling. Vroegtijdige diagnose en behandeling kunnen helpen de symptomen te beheersen en de progressie van de ziekte te vertragen.

Longfunctietests bij COPD

Een van de belangrijkste diagnostische tests voor COPD is een longfunctietest, zoals spirometrie. Tijdens deze test wordt u gevraagd om in een apparaat te blazen om uw longcapaciteit en luchtstroom te meten. Dit kan helpen om de mate van luchtwegobstructie en de ernst van de aandoening te bepalen.

Beeldvormende tests

Soms worden beeldvormende tests zoals röntgenfoto’s of CT-scans van de borst uitgevoerd om de structurele veranderingen in de longen te bekijken en andere mogelijke oorzaken van symptomen uit te sluiten.

Bronchodilatortest

Na spirometrie kan de arts u vragen om een luchtwegverwijder (bronchodilator) in te nemen en de longfunctietest opnieuw uit te voeren. Als uw longfunctie aanzienlijk verbetert na het gebruik van de bronchodilator, kan dit wijzen op een omkeerbare luchtwegobstructie, wat typerend is voor astma.

Bloedonderzoek

Soms kan een bloedonderzoek worden uitgevoerd om andere mogelijke oorzaken van uw symptomen uit te sluiten.

Raadpleeg een arts

COPD is een progressieve aandoening en de diagnose is gebaseerd op een combinatie van symptomen, fysieke examens en testresultaten. Als u symptomen van COPD ervaart, is het raadzaam om een arts te raadplegen voor een nauwkeurige diagnose en om de juiste behandeling te starten om de symptomen te beheren en de progressie van de ziekte te vertragen.

De ernst van de COPD wordt door de GOLD classificatie weergegeven zoals in onderstaand tabel. Het is gebaseerd op de hoeveelheid symptomen en het aantal longaanvallen.

Bij klasse A is er sprake van weinig symptomen, minder dan twee longaanvallen en geen ziekenhuisopname. Bij B en D is er wel sprake van veel symptomen.

En bij C en D gaat het om twee of meer exacerbaties of een ziekenhuisopname.

GOLD A en B zijn laag risico patiënten en GOLD C en D zijn hoog risico patiënten (NHG-standaard COPD).

Mensen met COPD (Chronische Obstructieve Longziekte) kunnen baat hebben bij verschillende hulpmiddelen en strategieën om hun ademhaling te verbeteren, hun dagelijkse activiteiten te vergemakkelijken en hun algemene kwaliteit van leven te verhogen.

Vergoeding

De meeste hulpmiddelen worden vergoed vanuit de zorgverzekeraar. Vooral als ze vallen onder behandeling, revalidatie, verpleging, verzorging of revalidatie. Voor sommige hulpmiddelen wordt er wel een eigen bijdrage gevraagd.

Soms worden hulpmiddelen vergoed door de gemeente vanuit de WMO. Dit geldt voor hulpmiddelen die er voor kunnen zorgen dat u langer zelfstandig thuis kunt blijven wonen. Bij het WMO loket van uw gemeente kunt u meer informatie hierover krijgen.

Hulpmiddelen voor COPD

In de Thuisleefgids, een onafhankelijk platform voor hulpmiddelen, treft u heel veel hulpmiddelen aan. Sommige worden vergoed, andere niet.

Hier zijn enkele handige hulpmiddelen en tips voor mensen met COPD:

• Zuurstofapparaten kunnen helpen om de symptomen van COPD te verlichten, zoals kortademigheid en vermoeidheid. Of apparatuur die het ophoesten van slijm kunnen verlichten.
• Inhalers, of inhalatoren kunnen worden gebruikt om medicijnen toe te dienen die de luchtwegen verwijden en de ademhaling verbeteren. Er zijn verschillende soorten inhalers, waaronder vernevelaars, poederinhalers en capsules. Zij zijn de hoeksteen van de behandeling van COPD. Ze leveren medicijnen rechtstreeks aan de luchtwegen en kunnen helpen de luchtwegen te openen en symptomen zoals kortademigheid te verminderen.
• Longfunctietestapparaten kunnen worden gebruikt om de longfunctie te meten en de effectiviteit van de behandeling te volgen.
• Hulpmiddelen voor thuiszorg kunnen helpen om het dagelijks leven aangenamer en gemakkelijker te maken, zoals tilliften, loophulpmiddelen en badliften. Maar ook hulpmiddelen zoals loopbanden, stationaire fietsen en roeimachines kunnen worden gebruikt als onderdeel van een longrevalidatieprogramma om fysieke activiteit te stimuleren. Zie ook de thuisleefgids.
• Je hebt ook ergonomische hulpmiddelen: zoals lange handgrepen en verlengde schoenlepels. Speciale zitkussens kunnen helpen om de houding te verbeteren, waardoor de ademhalingsefficiëntie kan toenemen. Deze en andere ergonomische hulpmiddelen kunnen dagelijkse activiteiten zoals aankleden en persoonlijke verzorging gemakkelijker maken voor mensen met beperkte ademhalingsmogelijkheden.
• Oxygenotherapie: voor mensen met ernstig COPD kan zuurstoftherapie nodig zijn om de zuurstofniveaus in het bloed op peil te houden. Draagbare zuurstofconcentratoren kunnen het gemakkelijker maken om zuurstof mee te nemen tijdens activiteiten buitenshuis.
• Luchtbevochtigers: droge lucht kan ademhalingsproblemen verergeren. Luchtbevochtigers kunnen helpen om de luchtvochtigheid in de omgeving te verhogen, wat kan bijdragen aan het verminderen van irritatie en hoesten. Op het Longforum tref je een discussie hierover aan.

Hulpstrategieen

Longrevalidatieprogramma’s: deze programma’s, meestal beheerd door gezondheidszorgprofessionals of ziekenhuizen, omvatten oefeningen, educatie en psychosociale ondersteuning om de ademhaling te verbeteren, fysieke conditie te behouden en het algehele welzijn te bevorderen.

Ademhalingsoefeningen: er zijn verschillende ademhalingstechnieken die mensen met COPD kunnen leren om hun ademhaling te optimaliseren en het gebruik van hulpademhalingsspieren te verminderen.

Uiteraard kan een zorgprofessional zoals (huis)arts of fysiotherapeut u het beste adviseren welke strategieën u kunt volgen.

COPD vergoeding

Hulpmiddelen

De meeste hulpmiddelen worden vergoed vanuit de zorgverzekeraar. Vooral als ze vallen onder behandeling, revalidatie, verpleging, verzorging of revalidatie. Voor sommige hulpmiddelen wordt er wel een eigen bijdrage gevraagd.

Soms worden hulpmiddelen vergoed door de gemeente vanuit de WMO. Dit geldt voor hulpmiddelen die er voor kunnen zorgen dat u langer zelfstandig thuis kunt blijven wonen. Bij het WMO loket van uw gemeente kunt u meer informatie hierover krijgen.

Vergoedingen vanuit de zorgverzekering

Vanuit de zorgverzekering worden verschillende behandelingen vergoed, zoals een stoppen-met-roken programma, medicijnen, fysiotherapie en longrevalidatie. De vergoedingen hangen af van de ernst van je COPD, de soort behandeling en de zorgaanbieder die je kiest. Hieronder een overzicht van de belangrijkste vergoedingen voor COPD.

Stoppen-met-roken programma

Vanuit de basisverzekering krijgt u jaarlijks een stoppen-met-roken programma vergoed. Als u meedoet aan zo’n programma, worden de nicotine vervangende middelen vergoed vanuit de basisverzekering. Sinds 2020 mogen verzekeraars geen eigen risico meer rekenen voor een stoppen-met-roken programma. Kies wel altijd uit de gecontracteerde zorgaanbieders, voor een volledige vergoeding.

Medicijnen

Medicijnen, zoals inhalatiemedicijnen, worden vergoed vanuit de basisverzekering. Het kan wel zo zijn dat u een eigen bijdrage moet betalen. Per jaar betaalt u nooit meer dan 250 euro aan medicijnen. Deze regeling geldt voor medicijnen die zijn opgenomen in het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS).
U kunt zich aanvullend verzekeren voor de eigen bijdrage voor medicijnen, maar let dan goed op. Het zou namelijk kunnen dat u voor deze aanvullende verzekering meer premie per jaar betaalt dan de 250 euro aan eigen bijdrage. In dat geval is het voordeliger om deze kosten zelf te betalen.

Fysiotherapie

Bewegen is goed voor iedereen, maar vooral voor COPD patiënten. De fysiotherapeut kan u hierbij helpen, door advies te geven en u de juiste oefeningen aan te reiken. Echter de eerste 20 behandelingen voor fysiotherapie betaalt u zelf! Vanaf de 21ste behandeling kan het worden vergoed vanuit de basisverzekering. Maar alleen onder bepaalde voorwaarden.  Bij een aanvullende zorgverzekering krijgt u mogelijk meer behandelingen vergoed.
Uitzondering: Als u erg last hebt van COPD (stadium 2 of hoger van de GOLD Classificatie voor COPD) krijgt u vanaf de 1e behandeling deze ook vergoed vanuit de basisverzekering.

Longrevalidatie

Longrevalidatie is een intensief programma waarbij u onder begeleiding van een multidisciplinair team werkt aan het verbeteren van uw conditie, het verminderen van klachten en het omgaan met uw ziekte. Deze revalidatie wordt vergoed vanuit de basisverzekering als u een verwijzing hebt van uw huisarts of longarts en als het programma voldoet aan bepaalde kwaliteitseisen.

Aanvullend verzekeren nodig bij COPD?

Meestal heeft u fysiotherapie, oefentherapie en wellicht een diëtist nodig bij COPD. Daarnaast kunnen de kosten voor de eigen bijdrage aan medicijnen oplopen. Tot maximaal 250 euro per jaar.

Check daarom de voorwaarden voor deze behandelingen bij uw zorgverzekeraar en kijk wat via de aanvullende verzekering nog mogelijk is. Deze voorwaarden kunnen variëren per zorgverzekeraar.

Als u als zorgverlener een cliënt met COPD gaat ondersteunen, dan zijn hier een paar punten waar u op kunt letten:

COPD Symptomen

COPD kan verschillende symptomen veroorzaken, zoals hoesten, slijm opgeven, kortademigheid, piepende ademhaling, vermoeidheid en gewichtsverlies. Het is belangrijk om de symptomen van uw cliënt regelmatig te monitoren en te rapporteren. U kunt hiervoor gebruik maken van een vragenlijst, zoals de COPD Assessment Test (CAT) of de Medical Research Council (MRC) dyspnoe schaal. Deze vragenlijsten geven een indicatie van de ernst en de impact van de symptomen op de kwaliteit van leven van uw cliënt.

Behandeling

• De behandeling van COPD bestaat meestal uit medicijnen, zoals inhalatoren of tabletten, die de luchtwegen verwijden en ontstekingen remmen. Het is belangrijk om uw cliënt te helpen met het correct gebruiken van de medicijnen en het naleven van het voorschrift. U kunt hiervoor gebruik maken van een inhalatie-instructie of een medicatieoverzicht . Deze hulpmiddelen geven uitleg over de werking, de dosering en de bijwerkingen van de medicijnen en hoe uw cliënt ze moet innemen of inhaleren.
• Leefstijl: Een gezonde leefstijl kan de klachten van COPD verminderen en de conditie verbeteren. Het is belangrijk om uw cliënt te stimuleren om te stoppen met roken, gezond te eten, voldoende te bewegen en stress te verminderen. U kunt hiervoor gebruik maken van een leefstijladvies of een beweegplan . Deze adviezen geven tips en voorbeelden over hoe uw cliënt zijn of haar leefstijl kan aanpassen en wat de voordelen daarvan zijn.
• Zelfmanagement: COPD is een chronische ziekte die veel invloed heeft op het dagelijks leven van uw cliënt. Het is belangrijk om uw cliënt te helpen om zelfstandig om te gaan met de ziekte en de gevolgen ervan. U kunt hiervoor gebruik maken van een zelfmanagementplan of een actieplan . Deze plannen geven informatie over hoe uw cliënt zijn of haar ziekte kan monitoren, wat hij of zij moet doen bij een verergering of een exacerbatie, en hoe hij of zij contact kan opnemen met de zorgverleners.

Iemand met COPD heeft recht op goede zorg en ondersteuning. Dit kan betekenen dat u vergoedingen krijgt voor medicijnen, voedingsadvies, fysiotherapie of stoppen met roken. Ook heeft u recht op hulp bij het omgaan met uw ziekte en het verbeteren van uw kwaliteit van leven.

Zorgplan

U heeft recht op een zorgplan. Dit is een document waarin u samen met uw huisarts of praktijkondersteuner afspraken maakt over uw behandeling en zorg. U kunt hierin ook uw wensen, doelen en vragen opschrijven. Het zorgplan helpt u om grip te houden op uw gezondheid en om samen te beslissen over uw zorg.

Longaanval actieplan

U heeft recht op een longaanval actieplan. Dit is een document waarin u samen met uw huisarts of praktijkondersteuner afspraken maakt over wat u moet doen als uw klachten plotseling erger worden. Dit heet een longaanval of een exacerbatie. Het actieplan helpt u om snel te handelen en erger te voorkomen.

Palliatieve zorg

U heeft recht op palliatieve zorg. Dit is zorg die gericht is op het verlichten van uw klachten en het verbeteren van uw kwaliteit van leven als u niet meer beter kunt worden. Palliatieve zorg kan bestaan uit medische zorg, psychosociale zorg en spirituele zorg. U kunt palliatieve zorg krijgen in uw eigen huis, in een hospice of in een ziekenhuis.

Mantelzorgondersteuning

U heeft recht op mantelzorgondersteuning. Dit is hulp voor de mensen die voor u zorgen, zoals uw partner, familie of vrienden. Zij worden mantelzorgers genoemd. Mantelzorgondersteuning kan bestaan uit informatie, advies, emotionele steun, praktische hulp of respijtzorg. Respijtzorg betekent dat iemand anders tijdelijk de zorg voor u overneemt, zodat uw mantelzorger even tijd voor zichzelf heeft.

Sociale voorzieningen

U heeft recht op sociale voorzieningen. Dit zijn regelingen die u kunnen helpen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen en mee te doen in de samenleving. Bijvoorbeeld: een aanpassing in uw huis, een hulpmiddel zoals een rolstoel of een scootmobiel, huishoudelijke hulp, vervoer of dagbesteding. U kunt deze voorzieningen aanvragen bij uw gemeente.

Privacy

Privacy is een belangrijk recht voor iedereen, ook voor iemand met COPD. Dit betekent dat u zelf bepaalt wie welke informatie over u mag hebben en wat er met die informatie gebeurt. U heeft bijvoorbeeld recht op:

• Medische privacy: Dit betekent dat uw zorgverleners vertrouwelijk omgaan met uw medische gegevens en deze alleen delen met andere zorgverleners als dat nodig is voor uw behandeling of als u daar toestemming voor geeft. U heeft ook recht op inzage, correctie en verwijdering van uw medische gegevens.
• Digitale privacy: Dit betekent dat uw persoonlijke gegevens die online worden verzameld, zoals uw naam, e-mailadres, IP-adres of surfgedrag, beschermd worden tegen ongeoorloofd gebruik of misbruik door derden. U heeft ook recht op informatie, toestemming en bezwaar over hoe uw digitale gegevens worden verwerkt.
• Sociale privacy: Dit betekent dat u zelf bepaalt wie welke informatie over uw persoonlijke leven mag weten, zoals uw familie, vrienden, buren of werkgever. U heeft ook recht op respect, begrip en ondersteuning van de mensen om u heen.

Als u COPD heeft, heeft u recht op goede zorg en ondersteuning van uw zorgverleners. Maar wat als u niet tevreden bent over de zorg die u krijgt? Of als u schade heeft opgelopen door een medische fout of nalatigheid? Dan kunt u een klacht indienen of juridische bijstand zoeken.

Wij hebben een apart artikel over klachtenprocedures en juridische bijstand geschreven.

voor COPD zorg

En nu?

U heeft een zorgvraag en wilt graag meer info van ons.
Als u op onderstaande link klikt komt u op de contactpagina terecht. Vul hier uw gegevens in en wij nemen zo snel mogelijk contact met u op.
Vervolgens plannen we een intake gesprek waar u uw zorgvraag op tafel kunt leggen. Wij bespreken dan uitgebreid met u welke zorg het meest geschikt voor u is.

Wij zijn 24/7 bereikbaar en kunnen vaak binnen enkele uren zorg verlenen.

Spoedhulp? Bellen gaat nog sneller! 085 2011242